ترک عادتهای غلط
چیزی كه در درون ما به نام كندخوانی وجود دارد، ناشی از عادت مطالعهی ماست. هر عادتی كه آزاردهنده و نامطلوب باشد تركشدنی و به تدریج ازبین رفتنی است. اگر بخواهیم عادت بدی را از بین ببریم باید بكوشیم تا عادت خوبی را از راه تمرینهای پیگیر، حسابشده و مكرر جانشین آن گردانیم. اما این نكته نیز روشن و مسلم شده است كه افزودن به سرعت خواندن از راه نیروی اراده مسأله ساز است و وضع را مشكلتر میكند. مثلاً فرض كنید از ما نمونه امضایمان را خواسته اند و تأكید كردهاند كه نمونه امضا دقیق باشد و در چنین حالتی كاری كه همیشه به طور عادی و معمولی انجام میداده ایم، چون از حالت عادی خارج شدهایم و عادت خود را به طور ارادی میخواهیم انجام دهیم، آن كار ساده برای ما شاق و مشكل میگردد. تغییر وترکعادت، كار بسیار مشكلی است. معمولاً عادتها به طور عمیق در ذهن جای میگیرد و جزء اعمال و رفتار روزمره میگردد.
عادتهای نادرست
1- کم دركی ( ترس از درک كم مطلب ): بسیاری از كتابخوانها گمان میكنند كه باید هر مطلبی را باكندی بخوانند وگرنه ممكن است آن را یاد نگیرند. خوانندهای كه كلمهخوانی میكند مجبور است با پهلوی هم قراردادن كلمات به معانی برسد. این كار وقتگیر است؛ در حالیكه خوانندهی عبارتخوان به جای كلمات، عبارات را میخواند. لذا درک مطلب برای فرد تندخوان خیلی راحتتر از درك مطلب برای خوانندهی كندخوان میباشد.
2- با صدا خوانی ( خواندن متن با صدای بلند ): در موقع خواندن باصدا و تلفظ كلمات با صدای بلند، شخص میتواند حداكثر با بهترین سرعت حرف زدن پیش برود. در باصداخوانی شما مغز خود را مجبور میكنید تا مطلب را با سرعتی در حد حرف زدن جذب كند و بفهمد و این سرعت برای تندخوانی بسیار كم است. برای رفع این ایراد، در هنگام تندخوانی، نوک زبانتان را بین دو ردیف دندانهای راست یا چپ قرار دهید تا مانع تلفظ كلمات شوید.
3- لب خوانی ( حركت لبها در هنگام خواندن ): لبخوانی عبارت است از خواندن كلمات- همراه با حركت دادن لبها- بدون اینكه صدای كلمات شنیده شود. بعضی از افراد در هنگام مطالعه بدون آن كه باصدا بخوانند، لبها را حركت میدهند، یعنی لبخوانی میكنند. اگر شما به این مشكل دچار هستید برای رفع آن راههای گوناگونی وجود دارد كه هر كدام را مناسبتر یافتید به كار ببرید:
الف: بین لبهایتان( و نه بین دندانها ) چیزی همانند خودكار یا مداد قرار دهید و خواندن را ادامه دهید. در این حالت برای نگهداری مداد ناچارید به لبتان فشار بیاورید. در این صورت مانع از آن میشوید كه لبهایتان حركت كنند.
ب: لبها را محكم به هم فشرده كنید و در همان حال زبان را به سقف دهان بچسبانید.
ج: لبها به حالت سوت زدن گرد كنید و هوا را به بیرون بفرستید.
4- ذهنخوانی یا صامتخوانی ( خواندن مطالب بدون صدا ): یكی دیگر از عادتهای نادرست در هنگام مطالعه، خواندن بیصدای كلمات یا تلفظ آنها در ذهن است كه به آن حرفزدن ذهنی یا ذهنخوانی میگویند. در ذهنخوانی، خواندن باصدا تبدیل به خواندن بیصدا میشود كه فقط خود شخص از آن اطلاع مییابد. در این حالت لبها، زبان و گلو حركات خفیفی را انجام میدهند كه تلفظ واقعی كلمه محسوس نیست. اگر این عادت زیاد عمیق نباشد سعی كنید تا آنجا كه میتوانید در كم كردنش بكوشید ولی نگران وجود آن نباشید. سایر عیوب را رفع كنید و زیاد به خود فشار نیاورید. در جهت كاهش این ایراد توصیه میشود در متونی كه میخوانید بیشتر به دنبال معنی مطلب باشید و به ظاهر لغات كمتر توجه نمایید. در واقع لغات وسیلهی انتقال معنی از متن به مغز هستند و شخص باید معنی و مفهوم را دریافت كند و نیازی به دقت در جملات و ظاهر متن ندارد.
5- حركت انگشت ( به كار بردن انگشت، مداد و غیره بر روی متن ): در تندخوانی پیشرفته انگشتگذاری باعث كندی در هماهنگی چشم و عمل ذهن خواهد شد و این ارتباط مستقیم را كه راحتتر و سریعتر است، به ارتباطی باواسطه تبدیل میكند. هر نوع عمل اضافی نظیر انگشتگذاری، به كار بردن مداد یا چوب خط و… باعث میشود كه مغز یک حركت اضافی را تحمل كند. برای ترک عادت حركت انگشت در تندخوانی پیشرفته، بهترین شیوه آن است كه در موقع مطالعهی كتاب، طرفین آن را با دو دست نگاه دارید تا عادت نامطلوب خود را رفتهرفته فراموش كنید. بدین طریق این مشكل را با جلوگیری از عامل ایجاد آن ترک كردهاید.
6- برگشتخوانی ( برگشتن به كلمات یا خط قبلی و دوباره خواندن آنها ): مكرر اتفاق میافتد كه پس از پایان یك سطر مجدداً به همان سطر بازمیگردیم و پس از خواندن چند كلمه متوجه اشتباه خود میشویم و آن گاه به سر سطر بعدی میرویم. جهت رفع این اشكال قبل از رسیدن به آخر هر سطر، با استفاده از میدان دید از گوشهی چشم راست، نگاهی به سطر بعدی بیندازید تا بهراحتی بتوانید پس از پایان آن خط، به خط بعدی بروید. عقب نگری یا برگشتخوانی به مقدار زیادی ناشی از عدم اعتماد به نفس شماست. شما مرتب نگران هستید كه مبادا چیزی را جا انداخته یا نفهمیدهاید. البته تنها عدم اعتماد به نفس – یعنی نگرانی از نفهمیدن، جا انداختن و یا درک كم – باعث برگشتخوانی نمیباشد. علاوه بر این عامل، میزان دشواری مطلب، عدم علاقه به موضوع و دقت و تمركز حواس در هنگام خواندن نیز میتواند از دلایل دیگر برگشتخوانی باشد.
در واقع برای پرهیز از برگشتخوانی یك راه بیشتر وجود ندارد و آن استفاده از كارت است. برای این كار یک كاغذ سفید یا كارت مقوایی هم عرض با صفحهی كتاب را در بالای صفحهای كه میخوانید با دست نگهدارید و همانطور كه چشمها خطوط صفحه را دنبال میكند كارت را از بالا به پایین بلغزانید، به طوری كه كارت روی خطوطی را كه خواندهاید بپوشاند.
7- سرتكانی ( تكان دادن یا حركت سر در هنگام مطالعه ): برای دیدن واضح هر چیز احتیاج به حركت دادن سر خود ندارید. اگر شیئی در محدودهی دید شما قرار دارد كافی است تا چشم خود را بچرخانید و بدون حركت دادن سر، آن را به راحتی با گردش چشم مشاهده كنید.
8- خالی خوانی ( دیدن مناطق سفید یا غیر مفید ): یكی از عادتهای رایج در هنگام مطالعه، خالیخوانی است. چشم بسیاری از افراد عادت كردهاست كه در نقاط خالی و سفید پرسه بزند و در حاشیههای سفید كاغذ یا در میان سطرها سرگردان باشد.
9- معكوس بینی ( دیدن كلمات یا اعداد به طور معكوس، از چپ به راست )
10- مشابه خوانی ( دیدن كلمهی اصلی، اما كلمهی شباهت دار به آن را خواندن )
11- نوواژگانی ( لغت ناآشنا در متن ): اگر در هنگام مطالعه به لغتی برخوردید كه معنی آن را نمیدانستید و لازم بود معنی آن را از فرهنگ لغات پیدا كنید یا از كسی بپرسید، ابتدا با مداد كنار آن علامتبزنید یا زیر آن خط بكشید، اما به خاطر آن، خواندن خود را قطع نكنید و بیتوجه به آن به پیش بروید.
12- نزدیک خوانی (نزدیک بردن چشم به كتاب): آخرین غلط رایج، فاصلهی نزدیک چشم با كتاب است. اگر با كتاب در حدود 30 الی 40 سانتی متر- تقریباً از آرنج تا نوک انگشت – فاصله داشته باشد، مطمئناً سریعتر میخوانید. زیرا در این حالت چشم كمتر تلاش میكند و حركات كمتری انجام میدهد، در نتیجه دیرتر خسته میشود.
منبع: جزوات اقای اسلام پور
آخرین نظرات